Your beauty is beyond compare
With flaming locks of auburn hair
With ivory skin and eyes of emerald green
Your smile is like a breath of spring
Your voice is soft like summer rain
And I cannot compete with you, Jolene

Ik moest laatst spreken op een congres en de eerste spreker die ik zag die voor mij aan de beurt was, was geweldig. Ze had een gelikt verhaal, een prachtige gelikte presentatie en had de lachers op haar hand. In mijn hoofd draaide ik mijn eigen verhaal af en dacht ‘kan ik nog afzeggen’? Vervolgens was de spreker na hem best saai en mijn zelfvertrouwen groeide. Jezelf vergelijken met anderen zorgt ervoor dat je onzeker kan worden, als je jezelf minder goed vindt dan die ander bent. Of juist zekerder als je denkt dat je het beter kan. Je zelfvertrouwen is dan dus afhankelijk van het feit of je ‘wint of verliest’ van die ander of van de norm die je gesteld hebt. Zo heb jij geen regie maar je laat de omstandigheden bepalen of het winnen of verliezen is. Hoe de ander het doet bepaalt dus jouw zelfvertrouwen en gevoel en je manier van handelen.

Herken je een van deze vier soorten van vergelijken met anderen?

De eigenschap-vergelijker

Jezelf vergelijken met eigenschappen van anderen. Eva, een vriendin van mij, vindt anderen altijd grappiger. Hierdoor valt ze regelmatig stil op feestjes en baalt ze achteraf. Ze heeft, als ze een beetje slecht in haar vel zit, zin om die feestjes te vermijden. Dus puur door dit vergelijken voelt ze zich niet op haar sterkst op feestjes.

Wat ze doet is zichzelf vergelijken met anderen, op een eigenschap, in haar geval humor en vervolgens zichzelf diskwalificeren.

Als je jezelf vergelijkt met anderen licht je een eigenschap uit een heel groot palet en vergelijkt deze met dezelfde eigenschap van de ander. Het kan natuurlijk altijd dat je er op één eigenschap bekaaid afkomt. Tuurlijk. Gewoon omdat niemand op alle fronten ‘kan winnen’. Vastpinnen op 1 eigenschap maakt onzeker. Deze onzekerheid kan veel consequenties hebben. Het kan maken dat je je rottig voelt en situaties en mensen uit de weg gaat.

De levensvergelijker

Vergelijken met het leven van een ander kan veel vervelende gevoelens oproepen. Vaak vergelijken mensen het ene leven met het andere leven. In deze tijd van instagram, facebook, Pinterest is het vergelijken ook meer mogelijk dan dat het ooit was. Alle blije foto’s op bijzondere vakanties, gezellige kerstavonden of zomerse nachten maken dat als jij niet zo blij bent je je rot en mislukt kan voelen.

De het-kan-nog-idealer

Jezelf vergelijken met jouw eigen ideaal wat je hebt bedacht. Met je eigen norm. Je vindt dat je eigenlijk mooier, slimmer, gevatter of analytischer zou moeten zijn. Want écht leuke en succesvolle mensen zijn slim, knap, gevat, adrem, creatief. Als je niet voldoet aan je eigen ideaal kan het zijn dat je onzeker wordt of je niet meer stevig voelt. Een coachee van mij kan heel goed zingen. Echt práchtig. Als je haar ziet optreden wordt iedereen blij. Ze schrijft de mooiste Franse chansons. En toch is ze weken van tevoren zo zenuwachtig dat ze een tijd niet meer wilde zingen. En ook na een optreden kan ze alleen maar bedenken wat er niet goed genoeg was. En zichzelf amateuristisch vinden. Bij deze vorm van vergelijken heb je geen anderen nodig, je vergelijkt jezelf met iets wat je zelf in je hoofd hebt. Het maakt niets uit wat anderen vinden.

De geluksvergelijker

Vergelijken met je eigen geluksnorm. Je hebt een norm ten aanzien van geluk en komt daar steeds niet voldoende bij. Dus vinden dat je altijd gelukkig zou moeten zijn. In de zin van: altijd blij en een goed gevoel. Terwijl dat natuurlijk niet mogelijk is. Een leven, hoe goed ook, komt altijd samen met verschillende emoties. Ook de gelukkigste relaties roepen emoties op, ook in de gelukkigste relaties voel je naast geluk angst, boosheid, verveling en misschien verdriet. Gelukkig zijn is geen natuurlijke state of mind. Emoties komen en gaan. Op het moment dat je jouw relaties en leven vergelijkt met de altijd blije geluksnorm maakt dat als je niet gelukkig bent je jezelf niet goed of zelfs mislukt kan voelen. Of jouw relatie en het leven de schuld kan geven en misschien daar van weg willen.

Vergelijken leidt vaak tot de ongeluksroute. Lees in mijn volgende column hoe je hier effectief mee om kan gaan. En wil je meer weten over regie nemen: lees dan mijn boek De Geluksroute of volg een online training.

vergelijken-met-anderen