‘Werk vanuit huis. Ga niet naar kantoor.’
Laten we eerlijk zijn: het leek niet eens zo heel erg. Niet meer ’s ochtends in de file, niet meer door de regen fietsen, niet dat slappe geouwehoer van die collega met haar relatieproblemen.
En daar gingen we dan, in het voorjaar. We sloegen massaal aan het zoomen, richtten de logeerkamer in als werkkamer en installeerden ons met laptop tegenover elkaar aan de eettafel. Het thuiskantoor kon van start.
Nu zijn we een halfjaar verder en daar gaan we weer. ‘Blijf thuis. Reis niet als het niet persé moet. Werk vanuit huis.’ Corona als Groundhogday. We weten dat het helemaal niet zo joho is, dat thuiswerken.
Nee, ik ga het vandaag niet hebben over die jengelende kinderen die je steeds van je werk afhielden, over pubers die niks anders doen als lamlendig op hun iPhone kijken (hoe krijgt een puber het eigenlijk voor elkaar om hele dagen roerloos op de bank te liggen zonder doorligplekken te krijgen?), hooguit onderbroken door een vraag of je een tosti voor ze wil maken en waarom de cola op is. En dan zwijgen we maar over de ontdekking dat je partner overdag nog langer van stof blijkt te zijn dan je collega.
Waar ik het met je over wil hebben is dat we dat kantoorleven, het bedrijfsrestaurant en de koffieautomaat al snel gingen missen. Thuiswerken bleek ineens ook echt thuis werken te zijn.
- Geen gezellige praatjes meer onderling,
- niet meer even de sores van thuis bespreken bij de koffieautomaat,
- weg waren de anekdotes over de weekendbelevenissen van de jonge collega,
- de sterke verhalen over klanten,
- de hoopgevende berichten over het herstel van het zieke meisje van de administratie.
Weg is de loze tijd waar ruimte is voor wilde ideeën, domme grappen en persoonlijke ontboezemingen.
Thuiswerken beperkt het contact dat we met elkaar hebben tot alleen dat wat echt moet. Super taakgericht. Vergaderen, zoomen, bellen, appen. We praten niet meer met elkaar over de alledaagse dingen, maar alleen nog maar over werk. Even een kort beleefdheidsrondje aan het begin van de zoom, of iedereen nog gezond is en vort, back to business.
Dit beperkte persoonlijke contact, dat zich puur richt op zakelijke gesprekken, is voer voor de ongeluksroute: de route waarbij ergernissen het stuur overnemen en frustratie en verwijdering ontstaat tussen collega’s.
Hier zijn de vijf grote gevaren, de afslagen naar de Ongeluksroute:
- Je hebt minder lol in je werk.
Werkplezier bestaat voor een groot deel uit de dagelijkse omgang met je collega’s. Nu we een paar maanden verplicht thuis hebben gewerkt weten we: er is geen bal aan, de hele dag zo in je eentje. Ja, een dag in de week, dat is lekker. Maar dag in dag uit in je uppie achter de laptop, in je eentje koffiedrinken en tussen de middag met je puberende kinderen lunchen, die al zuchten als je vraagt of ze misschien niet even hun iPhone weg kan leggen onder het eten: de lol gaat er snel af. Je mist de koffieautomaat, zelfs al is de koffie die eruit komt niet te drinken. Een groot deel van je werkplezier wordt bepaald door de onderlinge sfeer op je werk. De verbinding, de grappen, de steun. Dat mis je allemaal met thuiswerken. Je werk begint op werk te lijken. Thuiswerk wordt huiswerk, en daar had je vroeger al een bloedhekel aan. En wat gebeurt er als je werk op werk begint te lijken? Je gaat vanuit je reflexen reageren.
- Je oordeelt sneller over elkaar.
Als je elkaar minder vaak ziet of spreekt, ga je sneller reageren op elkaars gedrag, zonder de intentie en het gevoel daaronder mee te nemen. Want die intentie en dat gevoel zijn softer, en bijna niet zichtbaar. Voorbeeld. Een collega van mij zou een tekst schrijven en die uiterlijk de volgende ochtend naar me sturen. Ik wist dat ze eraan was begonnen, want we hadden het er op de gang over gehad. Maar ik wist ook dat haar moeder die week voor een operatie naar het ziekenhuis moest en dat ze zich erge zorgen maakte over haar mams. Dat maakt milder, dat maakt dat je minder snel oordeelt als het stuk even een paar uur later in je mailbox zit.
Maar als je allebei vanuit huis werkt, mis je het verhaal over haar moeder en weet ik ook niet dat het gewoon even moeilijker is voor haar om zich te concentreren op een goed stuk. Ik weet ook niet dat ze die avond ook nog naar een ouderavond van haar kind moest. Dat soort dingen vertel je niet zo snel in een groepszoom of in een mail.
Mild er kijken naar je collega, de intentie en het gevoel onder gedrag zien: Met thuiswerken is het een stuk moeilijker om de mood van je collega’s aan te voelen.
- Je gaat elkaar wantrouwen
Het kan nog een graadje erger. Normaal zie je de ander ploeteren, rennen, veel bellen, nu zie je alleen het resultaat. Als iemand zich dan niet aan de afspraken houdt, is het heel menselijk om te denken: ze zit natuurlijk de hele dag thuis te lanterfanten. Zie je wel: ze las mijn appje ook pas om half tien. Die heeft natuurlijk lekker uitgeslapen. Wantrouwen ligt op de loer. Veel leidinggevenden merken dit aan zichzelf. Ze hebben het gevoel de grip op hun medewerkers te verliezen, krijgen meer behoefte te gaan controleren of hun mensen wel met hun werk bezig zijn. Dat maakt de sfeer onderling er niet beter op.
- Je hebt een tekort aan complimenten
Iedereen wil gezien worden, gewaardeerd worden. Ertoe doen. Complimenten werken motiverend. Een compliment zit in een vriendelijke blik, een duimpje, een hoofdknik. Of in een blij ‘dank je!’ Juist die complimenten zijn schaars per zoom of mail. Hoe minder je elkaar ziet, hoe minder complimenten je geeft en krijgt. En dat is funest voor een samenwerking, want complimenten zijn de smeerolie van de geluksroute.
- Je stelt jezelf minder kwetsbaar op.
In tijden van Corona hebben we het allemaal moeilijk. Dat weet je, dat voel je. Maar dan voelt het net even lastiger om eerlijk te vertellen tegen je collega dat je het even niet ziet zitten. Dat je vastloopt. Dat je even geen oplossing weet of je onzeker voelt. Dat doe je niet zo snel in een teams-overleg. De persoonlijke gesprekjes in de pauze of die blik van verstandhouding van je baas die van je weet dat het thuis even niet zo lekker loopt: je mist het allemaal bij het thuiswerken. Door online werken is er veel minder ruimte voor kwetsbaarheid. Terwijl je kwetsbaarheid delen essentieel is om elkaar te leren kennen en om te verbinden met elkaar.
Tips thuiswerken
Ik weet hoe moeilijk het is om de sfeer in de ploeg goed te houden in tijden van thuiswerken. Maar met de stappen van de Geluksroute kun je het leuk houden op je werk.
Als je de geluksroute leest, leer je hoe je wat meer kunt loslaten, hoe je meer begrip kunt opbrengen voor anderen en hoe je zorgt dat je relaties (dus ook je werkrelaties soepeler en relaxter worden).
Een paar eenvoudige thuiswerk tips:
- Bedenk wat je waarden zijn, wat wil je bereiken op je werk, in de samenwerking?
Wil je het gezellig hebben? Wil je je verbonden voelen? Als je dit voor ogen houdt word het al snel makkelijker,
- Als je je stoort aan een collega, bedenk je dan wat er achter dat gedrag kan zitten.
Hoe gaat het met je collega? Weet je wat hem of haar bezighoudt? Waarom zou hij zo doen? Als je het echt niet weet, vraag het!
- Wees open en kwetsbaar, zorg dat je collega’s jou wat beter snappen.
Dus vertel het ze als je er doorheen zit, als je het even niet meer trekt, als je gek wordt van je huisgenoot of het gebrek aan huisgenoten. Doe niet alleen de goednieuwsshow, maar vertel ook wat je opvreet, waar je van wakker ligt.
- Geef complimenten, veel en vaak, ze zijn de smeerolie van relaties.
- Zorg voor pret!
Spreek af om elkaar gekke vragen te stellen tijdens een online borrel, start je overleg met het delen van grappige anekdotes. Ga ineens verkleed met bril en snor in een overleg zitten. Kies een rare achtergrond of stuur een grappig cadeau naar iemand op. Of doe de huisgenoot of woonkamerquiz. Je stuurt allemaal een woonkamerfoto in of een foto met iemand met wie je woont en je team moet raden wie of welke kamer bij wie hoort.
