Ruzie, conflict, gedoe kan ontstaan uit zeer uiteenlopende zaken. Een conflict kan ontstaan door een stinkende vuilniszak die niet buiten is gezet, een vergeten afspraak of een ontdekte affaire. Het kan zijn dat karakters simpelweg botsen, of dat jij net andere behoeften hebt dan de ander, of dat jij verwachtingen van iemand hebt die niet aan die verwachtingen voldoet. Misschien doet de ander net precies die dingen die jij nóóit zou doen. Kortom: een gedoe zit in een klein hoekje.

Soms is de directe aanleiding inderdaad de issue waar het allemaal om draait. Maar veel vaker gaat het over de gevoelens die onder die aanleiding zitten.

Je hebt met je vriendin afgesproken in een restaurant, en ze is te laat, voor de zoveelste keer. Je hebt daar al een paar keer met haar over gesproken. Je trekt haar uit pure frustratie en irritatie nog net niet over tafel als ze eindelijk aanschuift. Maar het feit dat ze te laat was en jij een half uur alleen op je telefoon zat te klooien, was niet het grootste probleem. Het probleem is eigenlijk dat je je niet gezien of serieus genomen voelt. Maar toch maak je ruzie over de aanleiding. Je zegt bijvoorbeeld dat je het belachelijk vindt dat ze te laat is, dat kan ze toch niet maken? Weet ze wel hoe druk je het hebt? Vervolgens kan zij de bal weer terugspelen en zeggen dat jij ook vaak genoeg te laat bent. Zo ontstaan vaak ruzies, en die gaan niet waarover ze zouden moeten gaan.

sociaal gedoe relaties psychologie lezing

Dopje van de tandpasta, de welbekende druppel

Mensen worden boos als de welbekende druppel (ja, die van de emmer) zich aandient. Zoals het bekende dopje van de tandpasta, of ondanks 6000 keer vragen wéér die natte handdoek op de badkamervloer. De ruzie gaat op zo’n moment over de druppel, en niet over wat daaronder aan de hand is. Maar als je iets verder kijkt, gaat het eigenlijk helemaal niet over de inhoud, maar over alle gevoelens die eronder hangen. Onder de directe aanleiding van een conflict zitten heel vaak diepere gevoelens en gedachten. In veel gevallen hebben die te maken met je niet gezien, gehoord of erkend voelen, en dat geeft in de regel een gevoel van onmacht.

En wat wil je het liefste als je je onmachtig en kwetsbaar voelt? Precies, je wilt de regie terug. Naar jouw idee krijg je weer regie over je gevoel door een daad te stellen. Door iemand te overrulen, bewust te kwetsen. Door oude koeien uit de sloot te vissen, of misschien wel op te staan en weg te gaan, voel je dat je weer controle en regie hebt. Hè, lekker. Je managet je gevoel van onmacht met gedrag dat helpt op de korte termijn. Dit noem ik de ongeluksroute. Want op de lange termijn helpt dit gedrag niet; het maakt je juist ongelukkiger en zorgt dat je verbinding met anderen verliest.

“Ik ga bij je weg!”

Het is niet zo’n heel gezellig voorbeeld, maar het komt in genoeg relaties voor: twee partners hebben bonje en de één roept in het heetst van de strijd tegen de ander: ‘Ik ga bij je weg!’ Meestal meent die persoon daar helemaal niks van, maar door deze uitspraak te doen (en dus een daad te stellen) krijgt hij weer vat te op de onmacht die hij voelt.

Hoe blijf je op de geluksroute?

Om op de Geluksroute te blijven is, in het geval dat je boos bent of je ergert, het belangrijk om te bedenken wat er nou echt aan de hand is – wat irriteert je zo? Is dat dopje van de tandpasta nou echt zo’n allesoverheersende dramatische halszaak, of zijn de gevoelens die daarachter zitten het werkelijke probleem? Reflecteer eerst voordat je je reflexen het overnemen. Heb het vervolgens niet over het dopje maar over wat daaronder zit.